Παρατηρησιακά δεδομένα τα οποία στηρίζουν την υπόθεση ότι το
σύμπαν είναι ένα τεράστιο και περίπλοκο ολόγραμμα, βρήκαν για πρώτη φορά
επιστήμονες από τον Καναδά, την Ιταλία και την Αγγλία – ανάμεσα στους οποίους
και ο Δρ Κώστας Σκενδέρης, καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον, ο οποίος
έχει αποφοιτήσει από το τμήμα φυσικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου. Μελετώντας
τη μικροκυματική ακτινοβολία υποβάθρου (CMB), δηλαδή το υπόλειμμα της θερμότητας του σύμπαντος πριν από
13 δισ. χρόνια, οι ερευνητές εντόπισαν ανωμαλίες που συνιστούν βάσιμες
ενδείξεις για την ισχύ της θεωρίας του ολογραφικού σύμπαντος, όπως ονομάζεται
αυτή η υπόθεση. Μάλιστα, υποστηρίζουν πως η συγκεκριμένη θεωρία εξηγεί αυτές
τις ανωμαλίες εξίσου ικανοποιητικά με τη θεωρία του συμπαντικού πληθωρισμού,
σύμφωνα με την οποία το «νεογέννητο» σύμπαν γνώρισε μια περίοδο βίαιης και
απότομης διαστολής όταν ήταν «νεογέννητο».
Η θεωρία του ολογραφικού σύμπαντος
προτάθηκε για πρώτη φορά τη δεκαετία του 1990. Σύμφωνα με αυτήν, όλες οι
πληροφορίες που συγκροτούν την τρισδιάστατη πραγματικότητα (μαζί με τον χρόνο)
περιέχονται στα όρια μίας δισδιάστατης επιφάνειας. Όπως λέει χαρακτηριστικά
στην ιστοσελίδα του πανεπιστημίου του Σαουθάμπτον ο Δρ Σκενδέρης: «Φανταστείτε
πως οτιδήποτε βλέπετε, αισθάνεστε και ακούτε στις τρεις διαστάσεις (και η
αντίληψη που έχετε για τον χρόνο) στην πραγματικότητα προέρχεται από ένα
επίπεδο, δισδιάστατο πεδίο». «Η ιδέα δεν απέχει πολύ από τα συμβατικά
ολογράμματα», συμπληρώνει, «όπου μία τρισδιάστατη εικόνα κωδικοποιείται σε μία
επιφάνεια δύο διαστάσεων, όπως γίνεται με τα ολογράμματα στις πιστωτικές
κάρτες. Με τη διαφορά πως, αυτή τη φορά, είναι κωδικοποιημένο ολόκληρο το
σύμπαν».
Παρόλο που δεν πρόκειται για ένα παράδειγμα ολογραφικής εφαρμογής,
μπορούμε να φανταστούμε πως ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε το σύμπαν μοιάζει
περίπου με την παρακολούθηση μίας 3D ταινίας στον κινηματογράφο. Στο σινεμά,
βλέπουμε τα αντικείμενα στην ταινία να έχουν μήκος, ύψος και πλάτος, παρόλο που
στην πραγματικότητα έχουν δύο διαστάσεις, όσες και η οθόνη πάνω στην οποία
προβάλλονται. Στην περίπτωση του τρισδιάστατου σύμπαντος, η διαφορά είναι πως
μπορούμε επίσης να αγγίξουμε τα αντικείμενα και η «προβολή» τους είναι
«πραγματική» από τη δική μας οπτική γωνία. Τις τελευταίες δεκαετίες, η πρόοδος
στις τεχνολογίες των τηλεσκοπίων έχει επιτρέψει στους επιστήμονες να
συγκεντρώσουν έναν τεράστιο όγκο στοιχείων για τη μικροκυματική ακτινοβολία
υποβάθρου. Χρησιμοποιώντας τα, η ομάδα μπόρεσε να συγκρίνει «μοτίβα» που
εμφανίζονται στα δεδομένα με ένα μοντέλο βασισμένο στην κβαντική θεωρία πεδίου.
Έτσι, βρήκαν πως το μοντέλο μπορούσε να εξηγήσει σχεδόν όλες τις κοσμολογικές
παρατηρήσεις για το «νεαρό» σύμπαν.
Σύμφωνα με τον Δρα Σκενδέρη, η ολογραφία
αποτελεί ένα τεράστιο άλμα στον τρόπο που ερμηνεύουμε τη δομή και τη δημιουργία
του σύμπαντος. Όπως συμπληρώνει, η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας του Αϊνστάιν
εξηγεί σχεδόν απόλυτα το σύμπαν σε κοσμολογικές κλίμακες, ωστόσο αποτυγχάνει
στη μελέτη των απαρχών του σύμπαντος, όπως και στην περίπτωση των μηχανισμών σε
κβαντικό επίπεδο. Έτσι, οι επιστήμονες προσπαθούν να «συμφιλιώσουν» τη θεωρία
του Αϊνστάιν με την κβαντική μηχανική. «Ορισμένοι ερευνητές θεωρούν πως η
έννοια του ολογραφικού σύμπαντος μπορεί να συνταιριάξει και τις δύο θεωρίες.
Ελπίζω πως η μελέτη μας κάνει ένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση», επισημαίνει.
Η μελέτη της ομάδας δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Physical
Review Letters.
