Ραντεβού με την υπερβαρέα μαύρη τρύπα του Γαλαξία μας.
Το μυστήριο της Μαύρης Τρύπας αποκάλυψε σε ταυτόχρονες
συνεντεύξεις Τύπου η NASA, δίνοντας εικόνα και απαντήσεις σε ένα από τα πιο
σκοτεινά -κατά κυριολεξία- φαινόμενα του Σύμπαντος. Πολλά τηλεσκόπια
συνεργάστηκαν προκειμένου να συλλάβουν την πρώτη εικόνα μίας Μαύρης Τρύπας,
παρουσιάζοντας στον κόσμο για πρώτη φορά την πραγματική εικόνα του μυστηριώδους
φαινομένου, για το οποίο έχουν αναλυθεί δεκάδες σενάρια. Οι επιστήμονες του
Event Horizon Telescope-EHT ανακοίνωσαν ότι για πρώτη φορά «φωτογράφησαν» τη
μεγάλη μαύρη τρύπα που υπάρχει στο κέντρο ενός γαλαξία, συγκεκριμένα του
γιγάντιου γαλαξία Μessier 87 (Μ87). Ή μάλλον τη «σκιά» που αυτή ρίχνει στο
φωτεινό υπόβαθρο των αερίων που στροβιλίζονται γύρω της, αφού είναι αδύνατο να
δει κανείς τι πραγματικά υπάρχει στο εσωτερικό της μαύρης τρύπας, από όπου δεν
μπορεί να δραπετεύσει τίποτε, ούτε το φως. Οι αστρονόμοι έχουν επιτέλους μια
-έστω μικρή και θολή- εικόνα του περιβάλλοντος της μαύρης τρύπας, δηλαδή της συνοριακής
περιοχής πέρα από την οποία δεν υπάρχει σημείο επιστροφής, καθώς ούτε καν το
φως δεν μπορεί να δραπετεύσει. Γι' αυτό το εσωτερικό μιας μαύρης τρύπας δεν
είναι δυνατό να φωτογραφηθεί, αφού απλώς είναι... κατάμαυρο. Είναι τρία
εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από τη γη και οι επιστήμονες την περιγράφουν ως
«τέρας». «Αυτό που βλέπουμε είναι
μεγαλύτερο από ολόκληρο το ηλιακό μας σύστημα» αναφέρει ο καθηγητής Heino
Falcke στο BBC.
Μια μαύρη τρύπα είναι η περιοχή γύρω από ένα εξαιρετικά συμπαγές
συγκρότημα της ύλης του οποίου η έντονη βαρυτική δύναμη τόσο δυναμικά
παραμορφώνει και στρεβλώνει το χώρο, που μπορεί να το θεωρήσετε ως μια οπή στον
ίδιο το χώρο. Οι μαύρες τρύπες αποτρέπουν οτιδήποτε βρίσκεται κοντά τους, είτε
πρόκειται για ύλη είτε για το φως, από το να διαφύγει – εξ ου και το όνομά
τους. Το όριο πέρα από το οποίο δεν διαφεύγει τίποτα είναι ο ορίζοντας
γεγονότων.
Αρχικά, οι μαύρες τρύπες ήταν μόνο μία μαθηματική λύση στις
εξισώσεις πεδίου της γενικής σχετικότητας του Αϊνστάιν. Δεν υπήρχε καμία
εγγύηση ότι αντιστοιχούσαν σε πραγματικά αστρονομικά αντικείμενα. Ακόμη και ο
Αϊνστάιν ήταν σκεπτικός ότι υπήρχαν. Αλλά στη δεκαετία του 1930, ο Ινδός
αστροφυσικός Subrahmanyan Chandrasekhar (1910-1995) έδειξε ότι οι μαύρες τρύπες
ήταν η αναπόφευκτη συνέπεια του θανάτου ενός μεγάλου άστρου και οι επιστήμονες
άρχισαν να τις θεωρούν πραγματικά αντικείμενα. Στη δεκαετία του 1960, οι
αστρονόμοι που χρησιμοποιούσαν τηλεσκόπια ακτίνων Χ ήταν σε θέση να συμπεράνουν
την ύπαρξη μαύρων οπών όταν ανίχνευσαν κβάζαρ – τεράστια ουράνια αντικείμενα
που τροφοδοτούνται από ύλη που πέφτει μέσα σε μαύρες τρύπες στο κέντρο τους. Αυτό
αναμένεται να αλλάξει με τις εικόνες που πάρθηκαν από το Τηλεσκόπιο Ορίζοντα
Γεγονότων. Οκτώ ραδιο-παρατηρητήρια σε όλο τον κόσμο έχουν συνδυάσει τις
δυνάμεις τους για να δημιουργήσουν μια γήινη αντένα ικανή να ανιχνεύσει τους
ορίζοντες γεγονότων δύο κοντινών μαύρων οπών. Η πρώτη μαύρη τρύπα απέχει 26.000
έτη φωτός, στο κέντρο του Γαλαξία μας, και ζυγίζει όσο και τέσσερα εκατομμύρια
ήλιοι. Η δεύτερη είναι μία “μεγαλοπρεπής” μαύρη τρύπα στο κέντρο ενός από τους
μεγαλύτερους κοντινούς γαλαξίες. Εκτιμάται δε ότι αυτή ζυγίζει πάνω από έξι
δισεκατομμύρια ήλιοι.
Το επίτευγμα, που αποτελεί ορόσημο στην αστρονομία και στην
αστροφυσική, θεωρήθηκε δεόντως σημαντικό, ώστε η σχετική ανακοίνωση έγινε με
έξι ταυτόχρονες συνεντεύξεις σε έξι πόλεις: στην Ουάσιγκτον (η κεντρική
εκδήλωση που διοργανώθηκε από το Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών (NSF), στις Βρυξέλλες
(διοργανώθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή με τη συμμετοχή του Ευρωπαίου
επιτρόπου για την Έρευνα-Επιστήμη-Καινοτομία Κάρλος Μοέδας), στη Σαγκάη της
Κίνας, στην Ταϊπέι της Ταϊβάν, στο Σαντιάγο της Χιλής και στο Τόκιο της
Ιαπωνίας.
