Tο 1969 ο Roger Penrose (Νόμπελ Φυσικής 2020) πραγματοποίησε
μια εξαιρετική ανακάλυψη. Βρήκε ότι μια περιστρεφόμενη μαύρη τρύπα αποθηκεύει
περιστροφική κινητική ενέργεια στο στροβιλισμό του χώρου γύρω της
(Gravitational collapse: the role of general relativity). Επειδή ο στροβιλισμός
του χώρου πραγματοποιείται έξω από τον ορίζοντα της τρύπας, η περιστροφική του
ενέργεια διατίθεται προς κατανάλωση! Η ανακάλυψη του Penrose ήταν εξαιρετική
επειδή, όπως έδειξε αμέσως μετά ο (18χρονος τότε) Δημήτρης Χριστοδούλου (Reversible
and Irreversible transformations in Black-Hole Physics), η περιστροφική
ενέργεια της τρύπας ήταν τεράστια. Αν η μαύρη τρύπα περιστρέφεται με την
μέγιστη δυνατή ταχύτητα, ο συντελεστής αποθήκευσης και απελευθέρωσης ενέργειας
θα είναι 48 φορές μεγαλύτερος από τον συντελεστή απόδοσης της πλήρους πυρηνικής
καύσης του Ήλιου. Το ερώτημα που τίθεται είναι αν είναι δυνατόν να
χρησιμοποιηθεί αυτή η ενέργεια; Όχι βέβαια από τον γήινο ανθρώπινο «πολιτισμό»,
αλλά από προηγμένους εξωγήινους πολιτισμούς. Σύμφωνα με τον Nikolai Kardashev
οι πιθανοί προηγμένοι εξωγήινοι πολιτισμοί, μπορούν να καταταχθούν ανάλογα με
την ενέργεια που καταναλώνουν, σε τρεις κατηγορίες:
Πολιτισμός τύπου Ι: είναι ο πολιτισμός που ελέγχει όλες τις
πλανητικές μορφές ενέργειας. Μπορεί να χρησιμοποιήσει όλη την ηλιακή ενέργεια
που φτάνει στον πλανήτη του, ελέγχει την θερμοκρασία του πλανήτη, τα έντονα
καιρικά φαινόμενα, τη σεισμική και την ηφαιστειακή δραστηριότητα.
Πολιτισμός τύπου ΙΙ: είναι αυτός που αφού εξάντλησε τους
πόρους του πλανήτη του, κατάφερε να ελέγχει και να καταναλώνει όλη την
παραγόμενη ενέργεια ενός άστρου (σαν τον ήλιο μας).
Πολιτισμός τύπου ΙΙΙ: είναι ο πολιτισμός ο οποίος αφού έχει
εξαντλήσει την ενέργεια ολόκληρου του πλανητικού του συστήματος, έχει αποικίσει
τον γαλαξία του και μπορεί να ελέγχει την ενέργεια σε γαλαξιακό επίπεδο.
Αν είναι δυνατή η άντληση ενέργειας από τις μαύρες τρύπες, τότε ένας πολιτισμός τύπου ΙΙΙ (εφόσον υπάρχει), μάλλον θα το έχει πετύχει. Κι αν αυτό συμβαίνει ήδη, τότε μια τέτοια τεχνολογία άντλησης ενέργειας θα μπορούσε να αφήνει ίχνη έξω από τον ορίζοντα των γεγονότων μιας περιστρεφόμενης μαύρης τρύπας – το όριο πέρα από το οποίο η βαρύτητα μιας μαύρης τρύπας γίνεται τόσο ισχυρή ώστε να είναι αδύνατη η διαφυγή ύλης και ενέργειας από την έλξη της μαύρης τρύπας. Σε μια τέτοια διαδικασία θα μπορούσαν να οφείλονται κάποιες εκρήξεις πλάσματος, μια θερμή μορφή φορτισμένου αερίου, στο περιβάλλον των μαύρων τρυπών. Αυτό το σενάριο ενισχύεται από μια πρόσφατη δημοσίευση των Luca Comisso and Felipe A. Asenjo στο περιοδικό Physical Review D με τίτλο: ‘Magnetic reconnection as a mechanism for energy extraction from rotating black holes‘. Οι περιστρεφόμενες μαύρες τρύπες θα μπορούσαν να γίνουν μια σχεδόν απεριόριστη πηγή ενέργειας για έναν προηγμένο πολιτισμό τύπου ΙΙΙ. Σύμφωνα με τον Luca Comisso το επόμενο βήμα θα είναι να κατανοήσουμε πως θα φαίνεται σε απομακρυσμένους παρατηρητές μια τέτοια άντληση ενέργειας από μια μαύρη τρύπα. Και κάτι τέτοιο είναι πιθανό να μας επιτρέψει να εντοπίσουμε προηγμένους εξωγήινους πολιτισμούς.